چرا یادمان می‌رود آمده بودیم چی برداریم!؟

حتما شما هم بارها تجربه کرده‌اید که وارد اتاقی دیگر یا آشپزخانه بشوید که چیزی را بردارید، ‌اما کلا فراموش کنید که برای چه آمده بودید و می‌خواستید چه کار کنید. نگران نباشید، این مشکل حافظه شما نیست!

بهنوش خرم‌روز: آیا تا به حال شده تصمیم بگیرید از اتاق دیگری چیزی بیاورید و درست وقتی وارد اتاق دیگر شدید، به کل فراموش کرده باشید که اصلا به دنبال چه چیزی آمده‌اید؟ خاطره آشنایی است نه؟ شما در این تجربه به هیچ عنوان تنها نیستید. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ آیا ما در یادآوری مشکلی داریم؟ دانشمندان فکر می‌کنند که مشکلی در کار نیست و این پدیده تنها نتیجه نحوه کار مغز ما است.
به گزارش دیسکاوری،‌ دانشمندان پیش از این می‌دانستند که وقتی انسان‌ها از محلی به محل دیگر می‌روند، در مقایسه با افرادی که چنین جا‌به‌جایی ندارند،‌ با احتمال بالاتری، کارهایی را که باید انجام بدهند فراموش می‌کنند. به این پدیده، تاثیر به روز رسانی موقعیت گفته می‌شود. به نظر می‌رسد این تاثیر باعث می‌شود که وقتی افراد از اتاقی به اتاق دیگری می‌روند (حتی اگر این اتاق‌ها مجازی باشند) برای یادآوری آن‌چه در ذهن دارند باید زمان بیشتری صرف کنند.
به نظر می‌رسد از مکانی به مکان دیگر رفتن، برای مغز نشانه‌ای است که باید خودش را بازیابی کند (درست مانند وقتی که دکمه رِفرش را برای یک صفحه اینترنتی می‌زنید) و به فضای جدید توجه کند. در نتیجه یادآوری اطلاعات مربوط به فضای قبلی برای مغز سخت‌تر می‌شود. در همین حال،‌ تجربه قبلی در حافظه فعال مغز بایگانی شده و به همین دلیل هم یادآوری آن‌ چندان هم کار پرزحمتی نیست.
مطالعه جدید گابریل رادونسکی از دانشگاه نوتردام به این سوال پاسخ می‌دهد که آیا نحوه‌ای که فرد محیط خود را تجربه می‌کند، به همین ترتیب حافظه او را تغییر می‌دهد یا نه. برای مثال، آیا کسی که بیشتر در محیط اطراف خود غرق شده، سخت‌تر به یاد می‌آورد؟
گروه مطالعاتی رادونسکی در سه آزمایش سعی کردند به جواب این سوال برسند. در برخی از بخش‌های این مطالعه، دانشجویان در محیط‌های مجازی متفاوت مانند آن‌چه در فضای بازی Half-Life وجود دارد، غوطه‌ور می‌شدند. در بخش‌های دیگری از مطالعه، افراد در اتاق‌های معمولی قرار می‌گرفتند. بعد از این که از شرکت‌کنندگان خواسته می‌شد اشیایی را که در حال جابه‌جایی بین اتاق‌ها حمل می‌کردند به خاطر بسپارند،‌ از آن‌ها خواسته می‌شد اشیایی را که در حال حاضر با خود دارند و یا قبلا جایی گذاشته‌اند به یاد بیاورند.
گروه محققین کشف کرد که غوطه‌وری تاثیری روی واکنش‌ها ندارد و افراد در هر دو سناریوی مطالعه، اطلاعات را فراموش می‌کردند. آن‌ها حتی بررسی کردند که آیا برگرداندن افراد به اتاق‌های آشنا به آن‌ها کمک می‌کند به یاد بیاورند یا نه و پاسخ این بود که نه،‌ این کار هم کمکی نمی‌کند.
مطالعه دیگری در این زمینه نشان داده که افراد با گذشتن از درگاه مکان‌ها، ‌اطلاعاتی را فراموش می‌کنند،‌ مگر اطلاعاتی که نگاه کردن به اطراف محیط جدید،‌ یادآوری آن‌ها را آسان‌تر سازد.
به علاوه محققین اشاره می‌کنند که اثر به روز رسانی موقعیت می‌تواند به این نکته که انسان‌ها گرایش دارند اطلاعات را به صورت تکه‌تکه و نه در یک پیوستار به خاطر بسپارند،‌ مرتبط باشد.
همچنین این نتایج نشان می‌دهند که جابه‌جا شدن بین فضاهای مختلف روی حافظه انسان تاثیری دارد که از تاثیر غوطه‌ور شدن یا درگیر بودن فرد با فضا به خودی خود بیشتر است.
بنابراین این بار که وارد فضایی شدید و فراموش کردید برای چه آمده بودید، یادتان باشد که مغز فقط دارد اطلاعات جدید را بررسی می‌کند و قدری زمان لازم دارد تا اطلاعات مورد نیاز شما را از حافظه فعال، در دسترس شما بگذارد. نیازی به سرزنش خودتان یا حافظه‌تان نیست!